Nieuws | 28 februari 2023
Samenwerking centraal op succesvolle Ronde Tafel over passende farmaceutische zorg
Lees meer
Inhoudsopgave
In 2017 hoorde openbaar apotheker en onderzoeker Anne-Margreeth Krijger voor het eerst over de mogelijkheid om diabetes type 2 te subtyperen. Fantastisch vond ze het! Ze liet het er niet bij zitten. Na ruim twee jaar voorbereiding kon ze een pilotonderzoek uitvoeren bij type 2 diabetespatiënten over het effect van leefstijlinterventies bij verschillende diabetes subtypes. Afgelopen september mocht ze de prijs voor ‘Leefstijlprofessional van het jaar 2020’ in ontvangst nemen. Volgens haar de kers op de taart in het totale plaatje, want het onderzoek heeft veel waardevolle inzichten opgeleverd.
“Eigenlijk was de naam er nog eerder dan het onderzoek”, vertelt Anne-Margreeth lachend. “Op de dag dat ik kennismaakte met subtypering, heb ik de naam ‘Diabetypering’ bedacht.” En zo geschiedde. In samenwerking met verschillende partijen, waaronder de zorggroep, TNO en de KNMP, werd er een pilot gestart met vijftien patiënten. “Door die ‘coalition of the willing’ konden we het onderzoek starten.”
Maar waarom zou u diabetes patienten subtyperen? “Omdat het de patiënt en zorgverleners inzichten geeft in wat er aan de hand is in het lijf”, vertelt Anne-Margreeth. “Dus wat is nou echt de onderliggende oorzaak van de hoge bloedsuikers? In hoeverre is er sprake van insulineresistentie en/of betacelfalen? Dit geeft richting aan de behandeling, zowel medicamenteus als niet medicamenteus. Welke leefstijlinterventies als voeding, beweging, slapen en stress kunt u inzetten bij deze persoon om de bloedsuikers beter onder controle te krijgen? De leefstijlinterventie wordt persoonlijker.”
“Er wordt vaak gedacht dat diabetes chronisch progressief is, maar dat blijkt niet altijd zo te zijn. Bij veel diabetes type 2 patiënten kan omkering van de ziekte plaatsvinden door de leefstijl aan te passen.” Iets wat Anne-Margreeth erg bijzonder vindt. “Een verandering in leefstijl draagt eraan bij dat iemand afvalt en dat vervetting van en rondom de organen afneemt. Hierdoor neemt de insulineresistentie af en verbetert in veel gevallen de insulineafgifte van de alvleesklier. En dan blijken de ontregelingen in het lichaam ook beter te worden. We hebben helaas geen pilletje dat op wonderbaarlijke wijze deze metabole ontregelingen herstelt.”
Geen wonderpil, maar wel een geheim wat ze graag met ons deelt. “Het gaat er niet alleen om wat iemand eet, maar juist wanneer iemand het eet.” Het advies van Anne-Margreeth? “Zorg dat een patiënt dagelijks drie hoofdmaaltijden eet van kwalitatief goed voedsel, dus veel onbewerkt voedsel. Adviseer vooral om niet de hele dag door te eten, zodat er langere periodes zijn dat de insulinespiegel laag is en iemand aan vetverbranding toekomt. Insuline zorgt namelijk niet alleen voor verlaging van de bloedglucose, maar remt ook de vetverbranding en stimuleert de vetopslag.”
"Nederlandse apotheken zijn goed verspreid in de wijk en laagdrempelig, waardoor we als een betrouwbaar loket kunnen fungeren voor het afnemen van risicotesten."
De leefstijlprofessional zit niet stil en maakt deel uit van een groep apothekers die zich realiseren dat leefstijl een belangrijke factor is bij chronische ziekten. Ze noemen zichzelf de leefstijlapothekers en proberen samen te onderzoeken welke rol de apotheker hierin kan spelen. Zo kan een apotheker bijvoorbeeld eerst een medicatiebeoordeling doen voordat een patiënt aan een leefstijlinterventie begint. “Een apotheker kijkt dan of iemand medicatie gebruikt die een belemmering kan zijn om af te vallen of meer te bewegen, en of er alternatieven zijn. Ook het geven van begeleiding bij het afbouwen van medicatie kan een rol van de apotheker zijn.”
Ook zien ze een belangrijke rol voor de apotheek aan de preventiekant. “Wat zo mooi is aan de apotheken in Nederland? We zijn goed verspreid in de wijk en laagdrempelig, waardoor we als een betrouwbaar loket kunnen fungeren voor het afnemen van risicotesten.” Door die laagdrempeligheid zien de leefstijlapothekers een kans om bij mensen met een verhoogd risico, aanvullende testen of metingen uit te voeren. Denk aan het meten van het gewicht, de buikomvang, de bloeddruk, het cholesterol of de bloedsuiker. “Zo kan een apotheker of assistent ontregelingen ontdekken die niet meteen aan de buitenkant zichtbaar zijn. Vervolgens kan vanuit de apotheek doorverwezen worden naar andere zorgverleners, leefstijlprogramma’s of (lokale) voorzieningen.”
Wanneer de winst voor Anne-Margreeth is behaald? Als ze kan voorkomen dat patiënten die geen insuline nodig hebben, het ook niet krijgen. “Sommige mensen blijken zelf echt genoeg insuline aan te maken, ook als ze al (langer) de diagnose diabetes hebben. Als dat zou kunnen, hebben we echt al veel gewonnen voor de gezondheid van mensen.”
Anne-Margreeth mag een vervolg schrijven op het pilotonderzoek ‘Diabetypering’. De naam van dat onderzoek is ‘DLAM 2.0’, wat staat voor ‘Diabetypering en leefstijl als medicijn project 2.0’.
Gepubliceerd op: 14 februari 2021
