In de media | 12 september 2023
Digitale inhalatiecheck bij astma/COPD
Lees meer
Inhoudsopgave
Naast een paspoort voor de naam en geboortedatum, ook een DNA-paspoort voor de genen. Waarom? Zo’n paspoort is belangrijk voor de medicatieveiligheid. Apotheker Petra Hoogland vertelt: “Met een DNA-paspoort voorspelt de apotheker beter hoe iemand op medicijnen reageert. Het is een puzzelstukje in medicatie op maat.”
Eerst een korte biologieles. “Genen zijn vanaf de geboorte bepaald en geven inzicht in hoe enzymen werken in de lever”, begint Petra. “Dit bepaalt of je bijwerkingen krijgt van een medicijn, of dat een medicijn wel of niet goed aanslaat. Op dit moment geldt dit voor tachtig geneesmiddelen, zoals maagzuurremmers en statines. De snelheid van je lever bepaalt of het middel werkt, en hoeveel je er dan van nodig hebt.”
Uit recent onderzoek van het LUMC bleek dat het DNA-paspoort bijdraagt aan een betere medicatieveiligheid. Patiënten van wie de medicijndosering is afgestemd op hun DNA, hadden 30% minder last van bijwerkingen. “Ook moeten sommige medicijnen in de lever eerst omgezet worden in de actieve stof”, vertelt Petra. “Gebeurt dit niet, dan is er een kans dat iemand die medicijnen slikt tegen een hartaanval tóch een aanval krijgt.”
Maar als het zo gevaarlijk is, waarom heeft dan niet iedereen zo’n DNA-paspoort? “Het bepalen van één gen kost al grofweg 80 euro”, vertelt Petra. “Voor een heel paspoort betaal je zo’n 300 tot 700 euro. De zorgverzekeraar vergoedt dit alleen als er een vermoeden is dat één van de genen niet goed werkt. En als dat het geval is, gaat het af van het eigen risico. Het paspoort is dus te duur voor zowel de zorgverlener als de patiënt. Hoe meer bepalingen er landelijk worden gedaan, hoe goedkoper het wordt. Ik verwacht dat het paspoort in de toekomst 200 tot 250 euro kost.”
“Op dit moment is er geen goede uitwisseling tussen de apotheek in de wijk en het ziekenhuis”, vervolgt Petra. “Als er in het ziekenhuis een gen-bepaling is gedaan, weet de openbaar apotheker dit vaak niet. Cruciaal voor de doorontwikkeling is dus dat apothekers altijd toegang hebben relevante labwaarden, anders kan hij zijn werk als medicijnveiligheidsexpert niet doen.”
“Het wordt complex als iemand die verschillende medicijnen gebruikt, ook meerdere genen nodig heeft voor de afbraak van geneesmiddelen”, vervolgt Petra. “Juist dan is de kennis van de apotheker cruciaal. Denk ook aan roken, dat heeft invloed op de snelheid waarop enzymen werken. Een apotheker is hiervan op de hoogte.”
Voor de doorontwikkeling is ook onderzoek naar de kosteneffectiviteit van belang. Petra: “Wanneer bespaart zo’n DNA-paspoort de zorg geld? Je wilt weten voor welke medicijnen en patiënten het kosteneffectief is, en dan wil je ook zorgen dat die groepen sowieso een DNA-paspoort krijgen zónder dat het van het eigen risico af gaat. Want die kosten houdt mensen tegen.”
Hoe het kosteneffectief wordt? Daar heeft Petra wel een idee over. “Iedere baby krijgt bij de geboorte een hielprik. Daar testen we al een aantal zaken, dus voeg daar een gen-bepaling aan toe. Dan is voor het hele leven inzichtelijk met welke middelen men voorzichtig moet zijn.”
Service Apotheek pleit voor een DNA-paspoort voor iedereen die er baat bij heeft. Petra: “Het moet voor een apotheker altijd mogelijk zijn om een gen-bepaling aan te vragen en de medicatie daarop af te stemmen. Het verklaart namelijk waarom bijwerkingen ontstaan.”
“In de toekomst worden medicijnen steeds meer gepersonaliseerd. Daar is zo’n DNA-paspoort superbelangrijk voor. Het is bij uitstek de kennis en kunde van de apotheker die de gezondheidszorg hiermee gaat helpen. Uiteindelijk gaat het om maatwerk voor die ene persoon”, sluit Petra af.
Gepubliceerd op: 21 maart 2023
